Terugblik bijeenkomst NGSZ – NISZ ‘Taal van sociale zekerheid’

Bijeenkomst NGSZ/NISZ 18 september 2024:

‘Taal van sociale zekerheid’

Op 18 september organiseerden NGSZ en NISZ gezamenlijk een bijeenkomst over de taal van sociale zekerheid. Taal is essentieel onderdeel van communicatie, ook als het gaat om sociale zekerheid. In de bijeenkomst werd taal vanuit verschillende perspectieven verkend.

Niels-Ingvar Boer, Chief Science Officer bij het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid, verzorgde een korte inleiding onder de titel ‘Werk maken van taal, zodat taal ook werkt’. Hoewel taal misschien vanzelfsprekend lijkt, is het dat niet. In de presentatie werden verschillende aspecten van taal toegelicht, zoals nieuwe woorden door een veranderende tijdgeest, dat taal nooit neutraal is en door een bepaald frame te hanteren ook een bepaald narratief gecreëerd wordt. Uiteindelijk definieert de keuze van worden zowel het probleem als de oplossing.

De eerste spreker was Tim ’S Jongers, politicoloog en publicist en daarnaast sinds 2022 directeur van de Wiardi Beckman Stichting. Hij vertelde over zijn ervaringen in het werk met dakloze mensen en hoe beleidstaal vaak kwetsend is. Hij benoemde de kloof tussen ‘hoopvollen en hopelozen’ en dat er sprake is van versnippering van hulpaanbod waardoor dit minder effectief is. Ook kritiseerde hij dat diegene die het beleid maken doorgaans niet degene zijn die de gevolgen ervan ondervinden. Hij pleit er daarom voor om meer ruimte te geven aan ervaringskennis van betrokkenen en hier beter gebruik van te maken bij beleidskeuzes.

De tweede spreker was Mark van Ostaijen, bestuurssocioloog verbonden aan de Erasmus Universiteit Rotterdam en daarnaast bekend van zijn columns in de Volkskrant over de taal van beleid, discourse en framing. Hij vertelde over de ervaringen tijdens onderzoek voor zijn proefschrift waar de manier hoe je een vraag stelt ook meteen beïnvloedt welk antwoord je krijgt. Daarnaast toonde hij hoe begrippen gebruikt worden om een discussie te framen aan de hand van het voorbeeld van de, volgens onderzoeken, achterblijvende emancipatie van vrouwen. Met het begrip ‘deeltijdprinsesjes’ wordt de schuld vooral bij vrouwen gelegd, maar dit miskent de rol van mannen die als ‘voltijdprinsen’ onvoldoende bijdragen in de zorgtaken thuis.

Na afloop van de presentaties was er ruimte voor vragen vanuit de zaal en hier werd volop gebruik van gemaakt, zodat er een geanimeerde discussie ontstond.

De Nederlandse School voor Openbaar Bestuur voert in opdracht van het ministerie van SZW/SVB een onderzoek uit naar hoe taal de sociale zekerheid vormt. Aan de hand van concrete beleidsdossiers gaan zij een denkkader en concreet handelingsrepertoire ontwikkelen voor beleidsmakers. Mochten jullie suggesties hebben voor specifieke beleidsdossiers of opgaven binnen de sociale zekerheid, dan kunnen jullie dat doorgeven aan de initiërende bestuursleden van de NGSZ (Niels-Ingvar Boer (nboer@minszw.nl) en Alex Corra (acorra@svb.nl). Mochten jullie nog ‘jeukwoorden’ of juist hele sterke begrippen binnen het sociale zekerheidsstelsel onder de aandacht willen brengen, dan vernemen zij dat ook graag.

Presentatie: Niels-Ingvar Boer
Presentatie: Tim ’S Jongers
Presentatie: Mark van Ostaijen